Voor Mohammad Nouri

Vandaag is in Iran de bekende zanger Mohammad Nouri (1929-2010) overleden. Zijn liedje Jane Maryam heeft me altijd betoverd, keer op keer. Begin dit jaar bracht ik op deze blog een vertaling van Jane Maryam, in een uitvoerig van Monika Jalili. Ik breng hier nog een keer de mooie tekst, met een uitvoering van Mohammad Nouri zelf.

Safar Beh Kheir, Aghaye Nouri.

Ey gole sorkh o sefidom, key miyaie?

O, mijn rode en witte bloem, wanneer kom je?

Banafshe barge bidom, key miyaie

Mijn paarse bloemblaadje, wanneer kom je?

To gofti gol dar ayad man miyayom

Je zei: “Als de bloemen bloeien”, zal ik komen.

Vay gole alam tamum shod, key miyayie

O, alle bloemen zijn verdwenen, wanneer kom je?

Jane Maryam, cheshmato va kon, mano seda kon

Mijn lieve Maryam, open je ogen, roep mijn naam

shod hava sefid, dar omad khorshid

Het is de zonsopgang en de zon schijnt

vaghte un resid ke berim be sahra

Het is tijd voor ons om naar de velden te gaan

Vay nazanine Maryam

O, lieve Maryam

Jane Maryam cheshmato va kon, mano seda kon

Mijn lieve Maryam, open je ogen, roep mijn naam

beshim ravoone, berim az khune

Laten we weggaan, laten we thuis verlaten

shoneh be shoneh, be yad un ruzha

schouder aan schouder, zoals vroeger

Vay nazanine Maryam

O, lieve Maryam

Baz dobare sobh shod, man hanooz bidaram

Het is weer morgen, ik ben nog steeds wakker

kash mikhabidam, toro khab mididam

ik wou dat ik kon slapen en dromen over jou

Khosheye gham toye delam zade javoone, doone be doone

de steel van verdriet in mijn hart krijgt één voor één knoppen

del nemidone che kone ba in gham

Mijn hart weet niet wat te doen met deze pijn

Vay nazanine Maryam

O, lieve Maryam

Bia resid vaghte dero, male mani az pisham naro

Kom, het is tijd om te ploegen, je bent van mij, ga niet weg van mij

bia sare karemoon berim, dero konim gandomaro

kom, laten we aan het werk gaan, laten we het graan ploegen

Bia resid vaghte dero, male mani az pisham naro

Kom, het is tijd om te ploegen, je bent van mij, ga niet weg van mij

bia sare karemoon berim, bia, bia nazanine Maryam, nazanine Maryam

Laten we aan het werk gaan, kom, kom, lieve Maryam

Ayatollah, Leave Those Kids Alone

Begin februari bracht de Iraans-Canadese rockgroep Blurred Vision een remake uit van Pink Ployd's 'Another Brick In The Wall' uit 1979, onder de titel 'Ayatollah, Leave Those Kids Alone'. De groep werd genomineerd op het Soho Shorts filmfestival in de categorie Best Music Video voor hun videoclip van het lied.

The Independent bracht gisteren een mooi interview met Sepp en Sohl van Blurred Vision. Wat me raakte, was het stuk waar verteld wordt dat Sohl huilde toen een fan uit Iran hen liet weten dat ze de stem van de onderdrukte mensen in Iran levendig moeten houden, want dat anders niemand hen zal horen.

Laten we naar die stem luisteren en dit liedje verspreiden. Ayatollahs, leave those kids alone.

Oorlog tegen Iran?

Dezer dagen is er heel wat te doen in de media over de vraag of Amerika, nu Iran zich van sancties tegen het nucleaire programma niets aantrekt, het land zal bombarderen.

Ik ga een beetje dood als ze dat doen.

Maar hier, voor wie meer wil weten, een uitvoerige analyse door Webster Griffin Tarpley over de elementen die zouden kunnen wijzingen in de richting van een oorlog.

Mijn artikel in het Farsi

Dienstmededeling: hier vindt u de Perzische vertaling van mijn meest recente artikel voor TehranReview.

De oorspronkelijke Engelse tekst vindt u hier.

"Je kussen zijn de babbelende mussen"

Mijn hart bloedde toen ik gisteren las dat het Iraanse regime nu ook de naam van mijn favoriete Perzische dichter bekladt, zelfs na zijn dood. Zaterdag werd een herdenkingsceremonie verhinderd voor Ahmad Shamloo (1925-2000), die tien jaar geleden overleed. Zie hier ook de video op YouTube van de ceremonie. Zelfs een grote dichter kunnen de fanatici niet meer in stilte laten rusten.

Om Shamloo te herdenken, breng ik u een van mijn favoriete liefdesgedichten van hem:

Lied van dankbaarheid en aanbidding

Je kussen

zijn de babbelende mussen van de tuin

en je borsten de bijenkorf van het gebergte

en je lichaam

is een eeuwig mysterie

dat in een kolossale leegte

aan mij wordt onthuld.

Je lichaam is een lied

en mijn lichaam een woord

dat daarin zit

om een melodie te scheppen:

een serenade waarin de eeuwigheid weergalmt.

In je blik zie je alle liefdes:

een bode die het leven aankondigt.

En in je stilte hoor je alle klanken:

een schreeuw die het bestaan op de proef stelt.

Geen seks overdag, en geen Kiri maar Kibi

Dat het regime in Teheran dezer dagen steeds angstiger begint te worden, daarvan zijn een aantal gebeurtenissen van de voorbije twee weken een mooi bewijs. Zo was er ayatollah Khamenei die een wel heel bijzondere fatwa afkondigde, waarin hij zei dat hij en alleen hij de grote baas is (dat is op zich geen nieuws in Iran) en waarin hij zichzelf op één lijn stelt met de profeet Mohammad - en dat is wel nieuws. Khamenei heeft zichzelf deze week dus onfeilbaar verklaard. Voor mij een zoveelste teken van de groeiende angst van het regime voor veranderingen, dus eigenlijk niet eens zo'n slecht nieuws.

Nog een absurde mededeling uit Iran kwam afgelopen week van een van de ministers van de regering-Ahmadinejad, die verklaarde dat mensen overdag geen seks meer mogen hebben, omdat dat tot ongezonde kinderen zou leiden.

Het deed me denken aan nog een absurditeit waarmee ik vorig jaar in Iran kennismaakte. Toen ik bij het ontbijt een stukje kaas kreeg dat qua verpakking meteen deed denken aan de bekende Kiri-kaasjes, maar ik daarop zowel in Latijns als Perzisch schrift het woord 'Kibi' las, gingen mijn wenkbrauwen meteen aan het fronsen. Na een paar vragen - en blozende wangen en gegiechel - aan Iraniërs in de buurt kwam ik erachter waarom de naam Kiri veranderd was: het woord 'kiri' is in het Perzisch namelijk een nogal vulgaire benaming voor het mannelijke geslachtsdeel. En o wee, de fanatici willen niet dat mensen aan seks denken, zeker niet overdag en zeker niet bij het nuttigen van een stukje kaas.

Dat ze ons met hun zielige maatregelen niettemin aan het lachen brengen, dat lijkt hen volledig te ontgaan.

Hoezo, een westerling kan niet bekommerd zijn om Iran?

Eergisteren 'zei' een Iraanse Belg me op Facebook dat een westerling als ik zich maar beter niet 'bemoeit' met de Iraanse strijd, dat Iran het Westen geen moer kan schelen, en dat het onmogelijk is dat een westerling (zoals ik, dus) werkelijk bekommerd is om het Iraanse volk. Ik weet niet wat ik het meest voelde: kwaadheid of droefheid om een reactie die al te veel gemakkelijke retoriek in zich draagt.

Hoe dan ook: ik ken veel Iraanse Belgen die het belangrijk vinden dat 'het Westen' blijvend aandacht geeft aan 'interne' Iraanse gebeurtenissen. Voor hen, en omdat we beter kunnen lachen dan kwaad zijn, dit liedje van Googoosh, en mijn vertaling. Ba ham kunnen we veel, of we nu Iraniër of westerling zijn.

Ba ham mishe mesle mah derakhshid

Samen kunnen we schijnen als de maan

Mishe be zamin setare bakhshid

samen kunnen we een ster aan de aarde geven

Ba ham mishe too roozaye abri

samen in bewolkte dagen

Az gom shodane khorshid natarsid

zijn we niet bang dat we de zon verliezen

Ba ham mishe aftabo seda kard

samen kunnen we de zon terugroepen

Khako mo'tabar mesle tala kard

samen kunnen we stof waardevol als goud maken

Ba ham mishe sange biseda ro

samen kunnen we aan een stille steen

Ba naze tarane ashena kard

de schoonheid van een lied geven

Ba ham poshte ma koohe

samen zijn we sterk als een berg

Nemitarsim, nemioftim, nemibazim

samen zijn we niet bang, samen vallen we niet, samen verliezen we niet

In avaz nemimire ta vaghti ke ham avazim

dit lied zal niet verdwijnen tot we samen zijn

Betaze, ghosse ta mikhad betaze

Laat verdriet ons aanvallen, zoveel het wil

Nasaze, roozegar ba ma nasaze

Laat de tijd ons met rust laten

Shabo rooz ta'neye doshman dobare

Dag en nacht, laat de vijand opnieuw

Bebare az daro divar bebare

ons overal beschimpen

Ba ham poshte ma koohe

samen zijn we sterk als een berg

Nemitarsim, nemioftim, nemibazim

samen zijn we niet bang, samen vallen we niet, samen verliezen we niet

In avaz nemimire ta vaghti ke ham avazim

dit lied zal niet verdwijnen tot we samen zijn

Mooie vrouw

Even een tussendoortje: vandaag ontdekte ik Vigen (1929-2003), een Perzische zanger die bekend staat als 'de sultan van de Perzische jazz'. Hij is een legende in Iran, en werkte samen met de beste Perzische liedjesschrijvers.

Geniet mee met mij van een stukje Perzische folkore, met dit liedje, Zane Ziba, wat betekent: mooie vrouw. En geniet vooral van het witte pak en de typisch Perzische dansbewegingen.

'Lie til you die': de nieuwe kaskraker met Shahram Amiri

U heeft vast het verhaal gehoord van de 'vermiste' Iraanse kerngeleerde Shahram Amiri, die zogezegd een jaar geleden op pelgrimstocht ging naar Saudi Arabië, zogezegd gekidnapt werd door de Amerikanen, zogezegd onder dwang informatie moest verschaffen over Irans atoomprogramma, enzoverder, enzoverder....Het verhaal is zo lang en complex en heeft zoveel twists and turns dat ik het hier niet uit de doeken ga doen - u kan het gewoon allemaal nalezen op het internet, hier op Wikipedia, bijvoorbeeld.

Het is wellicht niet de bedoeling van de fanatieke ayatollahs in Teheran, Qom en waar dan ook in mijn geliefde Iran, maar ze brengen me steeds vaker aan het lachen. Of wat dacht u van het bericht deze week dat de Iraanse televisie een film gaat maken over de verdwijning van 'held' Amiri? Inderdaad, een film. Het regime weet verdomd goed dat Amiri een 'verrader' is, de CIA belangrijke informatie heeft verschaft over het Iraanse kernprogramma, en alleen achteraf beweert te zijn gekidnapt omdat zijn familie bedreigd werd - een beproefde tactiek van dit corrupte regime. Maar omdat de ayatollahs geen baard- en gezichtsverlies willen leiden, gaan ze weer lekker aan het liegen en toveren ze Amiri om tot een held, straks ook op het Iraanse witte doek. Wat een giller.

Het deed me er even over nadenken: wat zou een goede titel zijn voor deze film? Zelf dacht ik aan Lie til you die. Heeft iets James Bond-achtig, en past ZO goed bij het karakter van dit regime. Laten we alleen maar hopen dat er geen echte dode valt, want ik zie de toekomst van Amiri niet bepaald rooskleurig in.

En u? Welke titel heeft u in gedachten voor de nieuwe kaskraker van het regime?

Drugs en diepe ellende, maar misschien zit daar hoop in

Net las ik dit hartverscheurende verhaal over een Iraanse drugsverslaafde op The Huffington Post. Onvoorstelbaar: in Iran beheerst de Revolutionaire Garde de drugsmarkt, en ze hebben blijkbaar de prijzen erg laten dalen zodat jongeren te high zijn om de straat op te gaan en te protesteren tegen het regime.

Het land is ziek, maar wat 'hoopgevend' is, is dat de economie er zo slecht aan toe is dat het volgens mij niet lang meer zal duren eer ook de allerarmsten zich aansluiten bij de Groene Beweging. Vrouwen en armen bepalen vandaag de toekomst van Iran.

Een dipje in de liefde

Ik heb al vaker gezegd en geschreven dat wat ik voor Iran voel echte liefde is. Dat blijft waar, maar de voorbije dagen is de liefde wat minder vurig dan anders. Dat zit zo: ik heb even genoeg van de leugens, de absurditeit en de waanzin die me vanuit Iran bereiken. Zo las ik gisteren dit bericht, waarin verteld wordt dat de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Manouchehr Mottaki beweert dat de vijanden van Iran gefaald hebben in het WK voetbal, net omdat ze sancties tegen de Islamitische Republiek ondersteunen. Brazilië doet dat niet, en dat is volgens Mottaki de reden dat het land het zo goed doet op het WK.

Hoeveel absurder kan het nog worden?

En dan dit bericht van gisteren, over Neda Agha-Soltan, de vrouw van mijn leeftijd die werd neergeschoten op mijn voorlaatste dag in Iran. De Amerikaanse zender HBO heeft over haar deze aangrijpende documentaire uitgezonden, en het kan niet anders of het fanatieke Iraanse regime is al met een antwoord gekomen over de 'ware toedracht' van de dood van Neda. Volgens hen heeft een vrouw - natuurlijk, een vrouw, alle kwaad komt van vrouwen volgens de fanatici - vanuit een vrachtwagen Neda neergeschoten, met een pistool dat in haar handtas zat verborgen.

How low can you go?

Wat me de afgelopen week nog het meest pijn heeft gedaan, zijn de haatdragende reacties op een column van Kader Abdolah van een zekere 'Tehrani', een man die op het Volkskrant-forum beweert dat Abdolah een nepvluchteling is en regelmatig met vakantie naar Iran gaat. Ik kon niet geloven dat iemand zoiets zou beweren. Het voelde als een harde klap in mijn gezicht. Ik ben tegen de man ingegaan, maar het heeft geen zin: hij is gewoon een gek. Ik ken Abdolah persoonlijk en weet absoluut zeker dat hij sinds zijn vlucht in 1985 nooit naar Iran is geweest, dat hij dat niet mag, en dat hij zijn vaderland erg mist. Het erge is dat er altijd mensen zijn die 'Tehrani' zullen geloven - zo gaat dat nu eenmaal, het is blijkbaar erg gemakkelijk om leugens voor waarheid te verkopen. Abdolah is succesvol en dat creëert afgunst.

Maar zoals ik dus zei: ik was door die drie berichten zo ontgoocheld, dat de liefde even bekoeld is en ik mezelf op dit moment wat moet inspannen om het nieuws over Iran te volgen. Het gaat wel weer over. Misschien maakt het mijn liefde voor Iran net echter: niet alles kan immers rozengeur en maneschijn zijn.